Μένουμε ... Δελβινάκι : Καλημέρα από το χωριό μας

Το Λαογραφικό μας Μουσείο

Το Λαογραφικό μας μουσείο ! Το Λαογραφικό μουσείο του χωριού μας “ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΤΣΕΛΗΣ” εγκαινιάστηκε στις 9 Αυγούστου 2015. Η συλλογή του Λαογραφικού υλικού, ξεκίνησε αρχικά το 2013, από τον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού μας ! Συνεχίστηκε εντατικά το τρίμηνο Απρίλιο – Μάιο – Ιούνιο του 2015 από τον Πολιτιστικό και Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο Δελβινακίου. Λειτουργεί υπό την εποπτεία των Δ.Σ. των δύο Συλλόγων (Πολιτιστικού και Φιλεκπαιδευτικού) ! Το Λαογραφικό Μουσείο “ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΤΣΕΛΗΣ”, στεγάζεται σε παραδοσιακό κτίριο (ανακαινισμένο, πρώην Δημόσιο Ταμείο) το οποίο παραχωρήθηκε από τον Δήμο (απόφαση Δ.Σ. 114/2011), για αυτό το σκοπό. Να σημειωθεί ότι η ανακαίνιση έγινε προ δεκαετίας περίπου, από το πρόγραμμα Θησέας, με την ρητή δέσμευση να λειτουργήσει ως λαογραφικό μουσείο. Στο Λαογραφικό μουσείο εκτίθενται: - Τοπικές φορεσιές (Πωγωνίσια & Βλάχικη) και αναλυτικά είδη, από τα οποία αποτελούνται. - Αργαλειός και εργαλεία υφαντικής (κτένια, λανάρια, σαΐτες, αδράχτια, ρόκα κλπ.). - Το παραδοσιακό χειμωνιάτικο δωμάτιο (στρωσίδια της εποχής, -Το τζάκι με τις κορφές, τον σοφρά, τα σκαμνιά, λάμπα πετρελαίου, μαγκάλι, σαρμανίτσα, ραπτομηχανή, σακούλια κλπ. καθώς και πλήθος φωτογραφιών από την τότε εποχή. - Επίσης εκτίθενται διάφορα γεωργικά εργαλεία.. τρικούλια, βατοκόπια, κόσες, δικέλια, δρεπάνια, χειρόμυλο, καλάθια, τανάλιες κλπ. - Είδη μαγειρικής όπως κατσαρόλες, ταψιά, σινιά, σαγάνια, μπινιότες, καζάνια, τσουκάλια, σκάφη ζυμώματος κλπ. - Διάφορα είδη σπιτιού όπως ζύγια, πλάστιγκες, καντάρια, μικροεργαλεία, ντρομπόλες, σίδερα κάρβουνου, χωνιά, κεπάπι, μπούτενα, χειροκίνητες κρεατομηχανές, μπουκλιά, τσίτσες, γκιούμια, σκάφες πλυσίματος, βαλέρα, γουδί, γάστρες, ντραμιζάνες, παλαιά κηροπήγια, χορτόσκουπες, κλπ. - Είδη υποδηματοποιού όπως καλαπόδια, στήριγμα τσαγκάρη κλπ. - Διάφορα είδη από το 1940 όπως ξιφολόγχες, καραβάνες, άρβυλα, κάλυκες από οβίδες, κράνος κλπ. - Πολλά υφαντά, σεντούκια, πολύγραφος, παλαιά γραφομηχανή κλπ. Ότι υπάρχει στο Μουσείο και ότι νέο προσφέρουν, φωτογραφίζεται, παίρνει ειδικό αριθμό εισαγωγής και στην συνέχεια καταγράφεται στο ειδικό βιβλίο εισερχομένων ειδών, με τα στοιχεία του (το είδος και το όνομα του δωροθέτη). Μετά την εισαγωγή και την καταγραφή, όλα τα είδη που υπάρχουν στο Λαογραφικό Μουσείο Δελβινακίου “ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΤΣΕΛΗΣ” είναι ιδιοκτησία του Μουσείου.

Ιστορικά του χωριού μας

Δελβινάκι : Το ιστορικό χωριό του Νομού Ιωαννίνων

Σε απόσταση 50 περίπου χιλιομέτρων από την πόλη των Ιωαννίνων, στα 700 μέτρα υψόμετρο, είναι χτισμένο το χωριό Δελβινάκι.
Πρόκειται για ένα ιστορικό χωριό της περιοχής, μέσα σε ένα μοναδικό φυσικό περιβάλλον.

Από τη μία άκρη του μέχρι την άλλη, οι επισκέπτες απολαμβάνουν την πλούσια βλάστηση, τις καλλιέργειες, τα λουλούδια και τα αρωματικά φυτά.

Το χωριό είναι χτισμένο με βάση την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της περιοχής και όλα τα σπίτια είναι φτιαγμένα με πέτρα, κεραμίδια και ξύλο.

Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή στο χωριό μένουν 772 κάτοικοι οι οποίοι ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία, και κάποιοι με τον τουρισμό. Οι κάτοικοι του χωριού αγαπούν πολύ τον τόπο τους, τον φροντίζουν και θέλουν οι επισκέπτες να μαθαίνουν για την ιστορία και τις παραδόσεις του.

Το Δελβινάκι φέρεται να κτίστηκε κατά τα τέλη του 11ου αι . Κατά τους τελευταίους αιώνες της Τουρκοκρατίας διέθετε Παρθεναγωγείο και Αρρεναγωγείο στο οποίο δίδαξαν κατά τον 19ο αιώνα ο ιερομόναχος Κωνστάντιος και ο ποιητής Γεώργιος Γαζής. (Σήμερα στεγάζεται το Δημοτικό Ελεύθερο Ανοικτό Πανεπιστήμιο). Άξιο αναφοράς είναι και το μεγάλο μεταναστευτικό κύμα των Δελβινακιωτών προς διάφορες περιοχές όπως η Κωνσταντινούπολη, η Μολδοβλαχία, η Ρωσία για βιοποριστικούς κυρίως λόγους.
Τον Μάιο του 1806, επισκέπτεται το Δελβινάκι ο Γάλλος περιηγητής Πουκεβίλ, ο οποίος παρακολούθησε την εορτή του πολιούχου Αγίου Αθανασίου, ενώ ανέφερε πως ο πληθυσμός του οικισμού ανερχόταν σε περίπου 600 κατοίκους. Το 1813 επισκέπτεται τον οικισμό και ο Άγγλος περιηγητής Τόμας Χιουζ, ο οποίος κάνει ιδιαίτερη μνεία στις διώξεις που είχαν υποστεί οι Δελβινακιώτες από το καθεστώς του Αλή Πασά, εξαιτίας της άρνησής τους να υποταχθούν στην εξουσία του, ενώ την ίδια χρονική περίοδο, μεταβαίνει στην περιοχή και ο Χένρυ Χόλλαντ, που αναφέρει και αυτός με τη σειρά του τις διώξεις που υφίσταντο οι κάτοικοι από τον Αλβανό πασά, μέσω της βαριάς φορολογίας αλλά και της εκτεταμένης παρουσίας Αλβανών στρατιωτών στον οικισμό. Μεταξύ των ετών 1829 και 1834, το Δελβινάκι πυρπολήθηκε δύο φορές: την πρώτη από τον Αλβανό Σιλιχτάρ Μπότα και την δεύτερη από τον πασά των Ιωαννίνων Εμίν ή Ιμίν Πασά. Την ίδια εποχή, ο πληθυσμός του ανερχόταν σε περίπου 2.000 Έλληνες, οι οποίοι απασχολούνταν κυρίως με την γεωργία.
Το 1872, μετά από ενέργειες του ιατρού και λόγιου Δελβινακιώτη, Κωνσταντίνου Ηροκλή Βασιάδη, ιδρύθηκε στο Δελβινάκι το εκπαιδευτικό ίδρυμα των Πιερίδων .
Το 1913 (27 Φεβρουαρίου), απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό στο πλαίσιο των Βαλκανικών Πολέμων και έκτοτε αποτελεί κομμάτι του ελληνικού κράτους. Κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο, το Δελβινάκι βομβαρδίστηκε σφοδρά την 28η Οκτωβρίου και κατελήφθη προσωρινά από τα ιταλικά στρατεύματα, τα οποία τόσο κατά την εισβολή όσο και κατά την αποχώρησή τους, λόγω της προέλασης των ελληνικών δυνάμεων, προέβησαν σε λεηλασίες.
Στις 23 Ιανουαρίου 1944, κατά τη διάρκεια επιδρομής γερμανικών δυνάμεων, ένας κάτοικος του χωριού εκτελέστηκε.
Στο Δελβινάκι υπάρχει Κέντρο Υγείας, 3 ξενώνες μεταξύ των οποίων και το Παώνια του κ. Σάκη Τζαλαλή, υπάρχουν ακόμα το Δημοτικό Ελεύθερο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (το οποίο κατά τον καιρό της πανδημίας δεν λειτουργεί), Δημοτική Πινακοθήκη και Αγροτική Παιδική Βιβλιοθήκη. Οι κάτοικοι αγαπούν ιδιαίτερα το δημοτικό τραγούδι και κάθε χρόνο διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις με θέμα το πολυφωνικό δημοτικό τραγούδι.
Γίνονται 2 πανηγύρια τον χρόνο, ένα στις 2 Μαϊου και το δεύτερο πιο βασικό στις 26 Ιουλίου της Αγίας Παρασκευής.
Στη βόλτα σας στο χωριό σίγουρα θα σας εντυπωσιάσει το διατηρητέο κτίριο του παλιού αρρεναγωγείου και παρθεναγωγείου.

Τους μήνες τέλος Απριλίου – Μάιο, κυριαρχεί το δέντρο κουτσουπιά (μωβ χρώμα) που κυριολεκτικά ¨ντύνει¨ περιμετρικά όλο το χωριό, σε ένα απίστευτο Θέαμα (βλ. φωτο).

Στο λαογραφικό μουσείο του χωριού θα βρείτε σημαντικά εκθέματα από την ζωή και την καθημερινότητα των κατοίκων του από τα παλιά χρόνια μέχρι σήμερα.

Στο Δελβινάκι αξίζει να επισκεφθείτε την εκκλησία της Κοιμήσεως Της Θεοτόκου που χτίστηκε το 1619 και επεκτάθηκε το 1830, καθώς και το μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου.

Στο χωριό θα βρείτε εκλεκτούς κρεατομεζέδες, παραδοσιακές πίτες, γλυκά του κουταλιού, άφθονο ντόπιο κρασί και τσίπουρο και γευστικά τυροκομικά προϊόντα.

Επιφανείς Δελβινακιώτες :
• Χατζημιχάλης Νταλιάνης, οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821.
• Κωνσταντίνος Χαρισιάδης(Λούκας)Μουσικος/Αντάρτης 1940
• Πετρολούκας Χαλκιάς, μουσικός.
• Μπάμπης Χαλκιάς, γιος του Πετρολούκα, μουσικός.[24]
• Βασίλειος Λαμπρίδης, Αρεοπαγίτης και πρόεδρος του ΕΣΡ.
• Σταύρος Νικ. Σκάντζος, Εισαγγελεύς Εφετών (1927-1994)
• Γεώργιος Νικ. Σκάντζος, Διευθυντής Νομ. Υπηρεσιών Αγροτικής Τραπέζης (1939-2018)
• Νικόλαος Β. Πατσέλης, συγγραφέας - λόγιος
• Κωνσταντίνος Ηροκλής Βασιάδης (1821-1890), ιατρός και λόγιος.
• Αριστείδης Ρούκης (1854 - 1903), δημοσιογράφος[25].
• Ευάγγελος Ψήμμας (1905-1962), επίσκοπος Βαβυλώνας και Μητροπολίτης Ερμουπόλεως.
• Γεώργιος Γαζής (1795-1855), αγωνιστής της Επανάστασης του 1821 και συγγραφέας.
• Ιωάννης Παλαιόβης[26], έμπορος στη Μόσχα και ευεργέτης.
• Κωνσταντίνος Βάγιας[26], έμπορος στη Βλαχία και ευεργέτης.

Μένουμε ... Δελβινάκι

Τετάρτη 4 Μαΐου 2022

Καλημέρα από το χωριό μας

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου