Σάββατο 12 Ιουνίου 2021

Η Ασφάκα..

Υπάρχουν πάρα πολλές στο χωριό μας !

Ασφάκα, δρα κατά της κυτταρικής γήρανσης

Περιγραφή: 
Η ασφάκα είναι είναι ξυλώδες φυτό – κοινός πολυετής αυτοφυείς αειθαλής θάμνος της οικογένειας των Χειλανθών της τάξης των Σωληνανθών.
Φυτρώνει κυρίως σε φρύγανα και βραχώδεις πλαγιές ή πετρώδη εδάφη, συνήθως πάνω σε ασβεστολιθικό υπόθεμα, από χαμηλά έως μέσα υψόμετρα, με όρθιους χνουδωτούς βλαστούς.
Είναι είδος της Αν. Μεσογείου, αρκετά διαδεδομένο στην Ελλάδα, ειδικά στην Ήπειρο.
Καλύπτεται από γκριζωπό τρίχωμα και φθάνει σε ύψος τα 2 μέτρα και έως 2 μέτρα διάμετρο (ο θάμνος).
Τα φύλλα του έχουν το σχήμα καρδιάς με χρώμα υπόλευκο κι είναι χνουδάτα και βελούδινα στην αφή. Τα κατώτερα είναι έμμισχα, ελλειψοειδή ή λογχοειδή, μήκους 3-9 εκ. και τα ανώτερα, συνήθως, άμισχα, λογχοειδή.
Ανθίζει..την Άνοιξη από Απρίλιο – Ιούνιο και τα άνθη του είναι κίτρινα, χαρακτηριστικό της οικογένειας των Χειλανθών, τα οποία διατηρούνται μέχρι τον Ιούνιο, ανάλογα με το υψόμετρο.
Τα φύλλα του αρωματικά, γκριζοπράσινα, χνουδωτά, βελούδινα στην αφή, αντίθετα, ωοειδή-λογχοειδή, έως 9 εκατοστά σε μήκος.
Τα άνθη του είναι κίτρινα σε τούφες στην κορυφή του βλαστού, 14-36 σε 1-3 σπόνδυλους.
Φύεται σε ηλιόλουστες θέσεις, σε βραχώδεις τοποθεσίες, καλύπτοντας μεγάλες άγονες εκτάσεις κυρίως της ΝΔ Ελλάδος.
Σε κάποιες χώρες χρησιμοποιείται ως καλλωπιστικό φυτό στους κήπους και ως προστατευτικός φράχτης.
Θεραπευτικές ιδιότητες:
Ένα χαρακτηριστικό του είναι οι φαρμακευτικές ιδιότητες, γνωστές στους αρχαίους Έλληνες, που το χρησιμοποιούσαν μαζί με άλλα φυτά. Μάλιστα λέγεται ότι εκκρίνει μία αντιοξειδωτική ουσία, η οποία βοηθά και είναι αντίθετη στη κυτταρική γήρανση.
Δρα ως αποχρεμπτικό, μαλακτικό, ήπιο διουρητικό, ήπιο ηρεμιστικό και επουλωτικό.
Τα άνθη είναι ευεργετικά για το αναπνευστικό σύστημα.
Τονώνουν τις βλεννογόνους μεμβράνες του αναπνευστικού, μειώνοντας τις φλεγμονές και διεγείροντας την παραγωγή υγρών, διευκολύνοντας έτσι την απόχρεμψη. Θεωρούνται ειδικό ίαμα για τη βρογχίτιδα, όταν υπάρχει έντονος βήχας με ερεθισμό του λαιμού.
Οι μελισσουργοί λένε ότι η ασφάκα και το σπαλάθρι, είναι τα μοναδικά φυτά από το οποίο η μέλισσα δεν μπορεί να πάρει τον πλούσιο χυμό των λουλουδιών τους.
Ανάμεσα όμως στα κλαδιά για το φούρνο, η ασφάκα είναι ένα από τα πρώτα και παλαιότερα αποτελούσε καύσιμη ύλη, για τους κρύους μήνες του χειμώνα.
Στην Ήπειρο κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 χρησιμοποιήθηκε η ασφάκα για την κατασκευή ενός είδους μπαρούτης.
Είναι φυτό αμφισβητούμενης μελισσοκομικής αξίας, διότι έχει μακρύ κάλυκα και οι μέλισσες δυσκολεύονται να πάρουν το νέκταρ. Όσοι έχουν δοκιμάσει να τραβήξουν με το χέρι το άνθος του φυτού και στη συνέχεια έχουν γευτεί το νέκταρ της ασφάκας, θυμούνται για πάντα αυτή τη γλυκιά γεύση.
Ανθίζει ανάλογα την περιοχή από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο και η διάρκεια της ανθοφορίας της μπορεί να φτάσει και τους 2 μήνες. Εκτός από νέκταρ δίνει και γύρη χρώματος ανοιχτού κίτρινου.
Παρά τη μεγάλη διάρκεια ανθοφορίας όμως, σπάνια θα δει κανείς μέλισσες να δουλεύουν εντατικά επάνω της. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως, συνήθως προς το τέλος της ανθοφορίας, όταν αρχίζουν να μαραίνονται τα λουλούδια και να βγαίνουν προς τα έξω το νέκταρ μπορεί να συλλεχθεί.
Άλλες φορές πάλι μετά από βροχή όταν τα λουλούδια γεμίζουν νερό αλλά και σε ευνοϊκές περιπτώσεις θερμοκρασίας υγρασίας, το νέκταρ ξεχειλίζει και οι μέλισσες καταφέρνουν να το πάρουν.
Εικάζεται ότι η ασφάκα ήταν η αιτία να χαθεί η Ηπειρώτικη φυλή μελισσών, καθώς λίγες δεκαετίες πριν, για να μπορέσουν να εκμεταλλευτούν οι ντόπιοι μελισσοκόμοι την ανθοφορία της άρχισαν να εισάγουν βασίλισσες Μακεδονικής φυλής, η οποία είχε μακρύτερη προβοσκίδα, με την ελπίδα ότι αυτή θα αποδώσει καλύτερα.
Δυστυχώς οι μέλισσες στην προσπάθειά τους να εισχωρήσουν στο άνθος όσο πιο βαθιά μπορούν, τρίβονται με αποτέλεσμα να φθείρεται το τρίχωμα τους και να μαυρίζουν.
Το μέλι της ασφάκας είναι εξαιρετικά σπάνιο, έχει διαυγές υποκίτρινο χρώμα με ευχάριστη γεύση και θεωρείται πολύ καλής ποιότητας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου